Nghiên cứu thị trường là gì? Top 10 phương pháp nghiên cứu thị trường phổ biến nhất
09/04/2025
Nghiên cứu thị trường trở thành bước đi không thể thiếu để doanh nghiệp hiểu rõ nhu cầu khách hàng, xu hướng tiêu dùng và hành vi mua sắm. Đây là nền tảng quan trọng giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược kinh doanh, tiếp thị và phát triển sản phẩm một cách chính xác, hiệu quả. Vậy nghiên cứu thị trường là gì, và đâu là những phương pháp nghiên cứu thị trường phổ biến nhất hiện nay? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn tìm hiểu top 10 phương pháp nghiên cứu thị trường được nhiều doanh nghiệp và chuyên gia sử dụng để đưa ra quyết định chiến lược chuẩn xác và tối ưu hóa lợi thế cạnh tranh.
Mục lục
Nghiên cứu thị trường là gì?
Nghiên cứu thị trường là quá trình thu thập, phân tích và giải đáp các thông tin liên quan đến thị trường mục tiêu, bao gồm nhu cầu khách hàng, xu hướng tiêu dùng, đối thủ cạnh tranh, và các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi mua sắm. Mục tiêu của nghiên cứu thị trường là giúp doanh nghiệp hiểu rõ bức tranh thị trường hiện tại để đưa ra các quyết định kinh doanh, tiếp thị và phát triển sản phẩm/dịch vụ một cách chính xác và hiệu quả hơn.
Ví dụ:
Trước khi ra mắt một dòng mỹ phẩm mới, doanh nghiệp sẽ tiến hành nghiên cứu thị trường để biết:
-
Khách hàng mục tiêu là ai? (độ tuổi, giới tính, thu nhập…)
-
Nhu cầu chăm sóc da hiện tại của họ là gì?
-
Đối thủ đang bán sản phẩm nào? Giá cả, điểm mạnh/yếu ra sao?
-
Xu hướng thị trường đang ưa chuộng thành phần hoặc kiểu sản phẩm nào?
Từ đó, doanh nghiệp sẽ có cơ sở để xây dựng chiến lược tiếp cận khách hàng chính xác, hạn chế rủi ro và tăng tỷ lệ thành công khi tung sản phẩm ra thị trường.
10 phương pháp nghiên cứu thị trường phổ biến
Khảo sát
Khảo sát là phương pháp thu thập dữ liệu từ những khách hàng mục tiêu, thông qua bảng hỏi dưới hình thức online bằng Google Forms, hoặc qua điện thoại để đo lường suy nghĩ, hành vi, nhu cầu hoặc mức độ hài lòng của họ về một sản phẩm, dịch vụ hay thương hiệu.
Các hình thức khảo sát bao gồm:
-
Khảo sát trực tuyến
-
Khảo sát qua email
-
Khảo sát qua điện thoại
-
Khảo sát trực tiếp
Thảo luận nhóm
Thảo luận nhóm là phương pháp nghiên cứu thị trường trong đó một nhóm người đại diện cho khách hàng mục tiêu được mời tham gia buổi trò chuyện có hướng dẫn, dưới sự dẫn dắt của một moderator (người điều phối) để thu thập thông tin, quan điểm, thái độ hoặc cảm xúc liên quan đến sản phẩm, dịch vụ, thương hiệu hay chủ đề nghiên cứu cụ thể.
Cấu trúc một buổi thảo luận nhóm bao gồm: người điều phối (moderator), người tham gia (6-10 người), người quan sát/khách mời và kịch bản thảo luận
Phỏng vấn sâu
Phỏng vấn sâu là phương pháp nghiên cứu thị trường trong đó người phỏng vấn sẽ trò chuyện 1-1 với người tham gia nghiên cứu trong khoảng thời gian từ 30–90 phút. Mục tiêu là khai thác kỹ lưỡng suy nghĩ, cảm xúc, niềm tin, hành vi và động cơ sâu bên trong của khách hàng liên quan đến một sản phẩm, dịch vụ hoặc vấn đề cụ thể.
Một số mẫu câu hỏi có thể sử dụng:
-
Lý do nào khiến anh/chị lựa chọn sản phẩm A thay vì sản phẩm B?
-
Trải nghiệm gần đây nhất của anh/chị khi sử dụng dịch vụ như thế nào?
-
Điều gì khiến anh/chị cảm thấy không hài lòng khi mua hàng tại cửa hàng?
-
Nếu có thể thay đổi một điều về sản phẩm, anh/chị sẽ thay đổi điều gì?
Khảo sát dùng thử sản phẩm
Khảo sát dùng thử sản phẩm là phương pháp nghiên cứu thị trường trong đó một nhóm khách hàng mục tiêu được cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ để trải nghiệm thử trong một khoảng thời gian nhất định. Sau đó, họ sẽ được khảo sát để đưa ra nhận xét, đánh giá và góp ý cụ thể.
Đây là một bước quan trọng trong quá trình kiểm nghiệm thị trường, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa sản phẩm trước khi đầu tư lớn cho chiến dịch ra mắt.
Các dạng câu hỏi thường gặp trong khảo sát dùng thử:
-
Bạn đánh giá tổng thể sản phẩm sau khi dùng thử như thế nào?
-
Phần nào của sản phẩm bạn cảm thấy chưa hài lòng? (hiệu quả, thiết kế, cảm giác…)
-
Bạn có gặp khó khăn gì trong quá trình sử dụng?
-
Bạn có sẵn sàng mua sản phẩm này khi nó được bán trên thị trường không?
-
Bạn có giới thiệu sản phẩm này cho người khác không? Vì sao?
Phân tích dữ liệu thứ cấp
Phân tích dữ liệu thứ cấp là quá trình thu thập và khai thác các thông tin, số liệu đã có sẵn từ các nguồn bên ngoài hoặc nội bộ để phục vụ mục đích nghiên cứu thị trường. Không giống như dữ liệu sơ cấp (do bạn tự thu thập qua khảo sát, phỏng vấn...), dữ liệu thứ cấp đã được người khác thu thập và công bố trước đó.
Các nguồn phân tích dữ liệu thứ cấp
Nguồn nội bộ của doanh nghiệp: Báo cáo doanh số, hành vi khách hàng trên website/app, CRM, dữ liệu giao dịch, phản hồi từ khách hàng hoặc form đăng ký
Nguồn bên ngoài: Báo cáo ngành, thống kê từ chính phủ (Tổng cục Thống kê, Bộ Công Thương…), nghiên cứu thị trường từ Nielsen, Kantar, Q&Me…, bài viết, whitepaper, case study từ tổ chức chuyên môn, dữ liệu từ mạng xã hội, Google Trends, forums…
Phân tích đối thủ cạnh tranh
Phân tích đối thủ cạnh tranh là quá trình thu thập, đánh giá và so sánh thông tin về các doanh nghiệp đang hoạt động trong cùng ngành hoặc cùng phân khúc thị trường, từ đó hiểu rõ điểm mạnh, điểm yếu, chiến lược, sản phẩm, cách tiếp cận khách hàng… của họ.
Mục tiêu là giúp doanh nghiệp:
-
Nhận biết vị thế của mình so với đối thủ.
-
Tìm ra cơ hội và lỗ hổng trên thị trường.
-
Tối ưu chiến lược marketing, sản phẩm và định vị thương hiệu.
Phân tích các dữ liệu số
Phân tích dữ liệu số là quá trình thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu để rút ra những thông tin hữu ích về thị trường, hành vi người tiêu dùng và xu hướng mua sắm. Đây là phương pháp nghiên cứu thị trường hiện đại, dựa trên số liệu thực tế thay vì phỏng đoán cảm tính.
Các nguồn dữ liệu có thể đến từ:
-
Website, social media, nền tảng thương mại điện tử
-
Hành vi khách hàng khi tương tác với ứng dụng, email, quảng cáo
-
Dữ liệu CRM, điểm bán hàng (POS), khảo sát, phần mềm phân tích
A/B Testing
A/B Testing (Kiểm thử A/B) là phương pháp so sánh hai phiên bản (A và B) của một yếu tố (như tiêu đề, hình ảnh, call-to-action, bố cục…) để xem phiên bản nào hoạt động tốt hơn với người dùng mục tiêu.
Mỗi nhóm người dùng sẽ được ngẫu nhiên phân chia để trải nghiệm một trong hai phiên bản, sau đó đo lường hiệu quả dựa trên các chỉ số như:
-
Tỷ lệ nhấp chuột (CTR)
-
Tỷ lệ chuyển đổi (CR)
-
Thời gian ở lại trang
-
Doanh thu…
Quan sát hành vi khách hàng
Quan sát hành vi là phương pháp nghiên cứu thị trường trong đó người nghiên cứu theo dõi và ghi nhận hành động thực tế của khách hàng trong môi trường tự nhiên hoặc được thiết lập sẵn, không cần phải đặt câu hỏi trực tiếp.
Khác với khảo sát hay phỏng vấn – vốn phụ thuộc vào lời nói hay suy nghĩ của khách hàng, quan sát hành vi tập trung vào những gì khách hàng thật sự làm, giúp phát hiện ra những hành vi tiềm ẩn hoặc không ý thức được.
Social Listening
Social Listening là quá trình theo dõi, thu thập và phân tích dữ liệu từ các cuộc trò chuyện, bài đăng, bình luận, đánh giá… của người dùng trên mạng xã hội và các nền tảng trực tuyến (như Facebook, TikTok, Instagram, YouTube, diễn đàn, blog, review site…).
Mục tiêu là để hiểu rõ người tiêu dùng đang nghĩ gì, nói gì, và cảm nhận gì về thương hiệu, sản phẩm, ngành hàng hoặc đối thủ cạnh tranh.
Các công cụ Social Listening phổ biến:
-
Buzzmetrics (Việt Nam)
-
Talkwalker
-
Brandwatch
-
Hootsuite Insights
-
Mention, Sprout Social
-
Google Alerts (miễn phí, cơ bản)
Kết luận
Nghiên cứu thị trường là một bước không thể thiếu trong chiến lược phát triển kinh doanh, giúp doanh nghiệp hiểu rõ thị trường, nhu cầu khách hàng và xu hướng cạnh tranh. Việc áp dụng linh hoạt các phương pháp nghiên cứu thị trường như khảo sát, phỏng vấn, phân tích dữ liệu số hay Social Listening sẽ giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định chính xác hơn, hạn chế rủi ro và gia tăng cơ hội thành công. Trong bối cảnh thị trường thay đổi nhanh chóng, đầu tư vào nghiên cứu thị trường chính là đầu tư cho sự phát triển bền vững và lâu dài của doanh nghiệp.
Đọc thêm:
